Q&A rechtmatigheids-verantwoording

In de RV worden lang niet alle afwijkingen opgenomen, maar alleen begrotingsonrechtmatigheden voor zover die samen met andere onrechtmatigheden de verantwoordingsgrens overschrijden. Het is vanuit het oogpunt van transparantie de bedoeling dat de RV een overkoepelend (totaal) beeld geeft van alle geconstateerde begrotingsonrechtmatigheden. 

Overschrijdingen van de lasten en overschrijdingen van investeringsbudgetten (kredieten) zijn op basis van de gemeentewet onrechtmatig. In de situatie waarin de accountant een oordeel moest geven over de rechtmatigheid nam de accountant niet alle begrotings-onrechtmatigheden mee in zijn oordeelsvorming, maar die waren daarmee nog niet rechtmatig. In de situatie dat het college zich moet verantwoorden is het logisch dat dit over alle overschrijdingen van de lasten en overschrijdingen van investeringsbudgetten (kredieten) gaat. In de RV zelf kan wel worden aangegeven welk gedeelte van overschrijdingen van de lasten en overschrijdingen van investeringsbudgetten (kredieten) op basis van vooraf vastgesteld beleid (zoals opgenomen in de modelverordening art 212. Gemeentewet van de VNG) als acceptabel worden aangemerkt. Deze worden dan niet verder toegelicht.

Andere begrotingsafwijkingen zoals overschrijdingen van baten en/of onderschrijdingen van lasten en baten zijn op zichzelf niet onrechtmatig. Deze kunnen alleen onrechtmatig zijn als die niet tijdig tot een begrotingswijziging hebben geleid of te laat aan de raad zijn gemeld. Dit tijdig melden raakt immers ook het directe budgetrecht en daarmee de kaderstellende rol van de raad. Immers de raad had op basis van tijdig verstrekte informatie (mogelijk) een aanvullend (ander) besluit kunnen nemen.

Niets,

1. De overschrijding van een baat zelf is overigens geen begrotingsonrechtmatigheid.
2. De afspraak is om de overschrijding van baten (geldt ook voor onderschrijding van lasten en baten) alleen te melden aan de raad. Ervan uitgaande dat de overschrijding van de baten tijdig – overeenkomstig de afspraak met de raad – is gemeld, is er ook op het aspect tijdig melden geen sprake van een begrotingsonrechtmatigheid.
   Een overschrijding van lasten (en investeringsbudgetten) ten opzichte van de vastgestelde begroting is wel altijd een begrotingsonrechtmatigheid, ook als is deze tijdig gemeld. Immers de overschrijding van lasten zelf is onrechtmatig. Deze overschrijding van lasten moet worden opgenomen in de rechtmatigheidsverantwoording. Indien de overschrijding van de lasten past binnen de vooraf vastgestelde afspraken met de raad dan zijn de begrotingsonrechtmatigheden vooraf als acceptabel bestempeld. In de RV wordt naar deze afspraken verwezen, bijvoorbeeld door te verwijzen naar de financiële verordening indien de afspraken daarin zijn opgenomen.

Alleen daadwerkelijk misbruik wordt oor zover ze niet het getrouwheidsaspect raken, opgenomen in de RV opgenomen. Indien sprake is van verouderd c.q. niet meer actueel M&O beleid dan vermeldt het college dit in de paragraaf bedrijfsvoering

Begrotingsrechtmatigheid hebben wij in de opstelling hieronder inzichtelijk gemaakt middels te nemen stappen (1A t/m 5).

Onder het kopje bevinding(en) in de modelverantwoording zou u een soortgelijke opstelling kunnen opnemen.

De geconstateerde afwijkingen betreffen:

Op 24 november 2022 is door de VNG de modelverordening art. 212 Gemeentewet gepubliceerd. Deze modelverordening sluit aan op Kadernota rechtmatigheid 2023 en bevat artikelen die gaan over tijdig melden aan de gemeenteraad van begrotingsafwijkingen (planning & controlcyclus, begrotingswijzigingen, budgetoverheveling etc.) en bevat een artikel welke begrotingsonrechtmatigheden als acceptabel kunnen worden aangemerkt. Wanneer deze modelverordening als uitgangspunt voor het actualiseren van de financiële verordening art 212 Gemeentewet is gebruikt, dan sluit de financiële verordening aan op de Kadernota rechtmatigheid 2023 zoals die in oktober 2023 is gepubliceerd. Deze financiële verordening kan ook nog komende maanden worden geactualiseerd waarbij kan worden afgesproken dat de artikelen over rechtmatigheid ook voor de rechtmatigheidsverantwoording 2023 van toepassing zijn. De afspraken tussen de gemeenteraad en het college van burgemeester en wethouders over begrotingsrechtmatigheid kunnen ook opgenomen zijn in bijvoorbeeld het normenkader, afspraken over budgetoverheveling, afspraken over de planning & controlcyclus en het afwijkingenbeleid. Het advies is wel de financiële verordening aan te passen.

Dat is een mogelijkheid.

Het is zeker mogelijk de jaarrekening als moment van tijdig informeren van de laatste afwijkingen van het begrotingsjaar te definiëren. Dit is dan een onderdeel van de planning & controlcyclus. Dat is uiteraard geen wijziging van de begroting, want die moet uiterlijk 31 december door de gemeenteraad zijn vastgesteld.

Nee, een onderschrijding op zichzelf is niet onrechtmatig.

Dit is afhankelijk van de gemaakte afspraken tussen de gemeenteraad en het college van burgemeester & wethouders. Informeren kan voldoende en dus tijdig zijn. Een kanttekening hierbij: bij overschrijdingen van de lasten wordt de begroting dan niet gewijzigd. Dit betekent dat deze overschrijding in zichzelf wel een begrotingsonrechtmatigheid is, maar tegelijk kan de afspraak (in bijvoorbeeld de financiële verordening) zijn gemaakt, dat deze begrotingsonrechtmatig als acceptabel wordt beschouwd.